Αγέλες από φάλαινες όρκες έχουν γίνει ο φόβος και ο τρόμος για όσους πλέουν με σκάφη στα ανοιχτά του Γιβραλτάρ, καθώς έχουν κάνει σχεδόν 20 επιθέσεις τελευταία, ενώ έχουν βυθίσει ήδη τρία.
Το φαινόμενο έχει πάρει πολύ μεγάλες διαστάσεις, ενώ επιστήμονες λένε ότι ίσως οι επιθέσεις να ξεκίνησαν από κάποια όρκα που χτυπήθηκε από σκάφος και τραυματίστηκε και στη συνέχεια άρχισε να κάνει επιθέσεις με αποτέλεσμα την συμπεριφορά της να μιμούνται κι άλλες φάλαινες δολοφόνοι.
Η τελευταία επίθεση έγινε στις 4 Μαΐου όταν τρεις φάλαινες όρκες έκαναν επίθεση στο σκάφος Champagne στο στενό του Γιβραλτάρ, προκάλεσαν ζημιές στο σκαρί και το πηδάλιο. Το σκάφος ρυμουλκήθηκε από πλοίο της ισπανικής ακτοφυλακής, αλλά βυθίστηκε λίγο πριν φτάσει στο λιμάνι, ενώ το πλήρωμα διασώθηκε.
«Υπήρχαν δύο μικρότερες και μία μεγαλύτερη όρκα», δήλωσε στο περιοδικό Yacht ο κυβερνήτης του σκάφους Werner Schaufelberger.
«Οι μικρότερες χτυπούσαν το πηδάλιο, ενώ η μεγάλη έπαιρνε φόρα και χτυπούσε με δύναμη το πλαϊνό μέρος του σκάφους», ανέφερε ο κυβερνήτης.
Δύο ημέρες νωρίτερα στις 2 Μαΐου, μια αγέλη από έξι φάλαινες όρκες είχαν κάνει επίθεση σε ιστιοφόρο που έπλεε στο στενό του Γιβραλτάρ.
Περίπου την ίδια εβδομάδα, ο Γκρεγκ Μπλάκμπερν από το Λιντς είπε ότι ενώ βρισκόταν στο σκάφος του όρκες χτύπησαν το πηδάλιο του με δύο μεγάλα χτυπήματα, κάτι που έριξε κάτω το κύριο πανί του.
Οι φάλαινες τελικά έχασαν το ενδιαφέρον τους, αλλά ήδη είχαν προκαλέσει εκτεταμένες ζημιές στο σκάφος, το οποίο έφτασε με δυσκολία σε λιμάνι.
Στις δυο από τις επιθέσεις στο Γιβραλτάρ μια μεγάλη όρκα ξεκίνησε τα πάντα. Άρχισε επίθεση και στη συνέχεια τα υπόλοιπα μέλη της αγέλης, που ήταν μικρότερα, έδειξαν να μιμούνταν την συμπεριφορά της και άρχιζαν να χτυπούν κι αυτά τα σκάφη.
Μάλιστα ειδικοί λένε ότι ίσως η μεγάλη φάλαινα να ήταν μητέρα και κάποιες από τις μικρότερες φάλαινες να ήταν παιδιά της.
Κάποιοι λένε ότι είναι πιθανόν η αρχηγός να ήταν η ίδια και στις δυο επιθέσεις. Τονίζουν μάλιστα ότι ίσως να είχε υποστεί τραυματισμό στα στενά του Γιβραλτάρ από κάποιο σκάφος και όποιο πλοίο βλέπει πλέον, του κάνει επίθεση. Όσο για τις υπόλοιπες, δείχνουν να μιμούνται την συμπεριφορά τους, επειδή είναι ζώα με μεγάλη ευφυΐα και μαθαίνουν πράγματα η μια από την άλλη.
Οι αναφορές για επιθέσεις από όρκες στα ανοικτά των ακτών της Ιβηρικής άρχισαν τον Μάιο του 2020 και γίνονται όλο και πιο συχνές, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2022 στο περιοδικό «Marine Mammal Science». Ωστόσο τους τελευταίους μήνες τα περιστατικά έχουν αυξηθεί.
«Δεν ισχυριζόμαστε ακριβώς πως οι όρκες… δασκαλεύουν τα μικρά τους, αν και η συμπεριφορά τους έχει επεκταθεί στα μικρά. Είναι εκπληκτικά περίεργα και παιχνιδιάρικα ζώα και έτσι αυτό μπορεί να είναι περισσότερο παιχνίδι παρά μία επιθετική ενέργεια», δήλωσε ο Αλφρέδο Λοπέζ Φερνάντεζ, βιολόγος στο Πανεπιστήμιο Aveiro της Πορτογαλίας και εκπρόσωπος της Ομάδας Εργασίας για τις φάλαινες του Ατλαντικού.
Ο Αλφρέδο Λοπέζ Φερνάντεζ τόνισε επίσης ότι όλα ίσως να ξεκίνησαν από μια «τραυματισμένη όρκα», που εκδικείται και «η επιθετική συμπεριφορά της αντιγράφεται τώρα από νεότερες φάλαινες δολοφόνους».
«Οι όρκες είναι κοινωνικά πλάσματα που μπορούν εύκολα να μάθουν και να αναπαράγουν συμπεριφορές που βλέπουν τους άλλους να κάνουν. Δεν ερμηνεύουμε ότι οι όρκες διδάσκουν τους νέους, αν και η συμπεριφορά έχει εξαπλωθεί στους νέους κάθετα, απλώς με μίμηση, και αργότερα οριζόντια μεταξύ τους, επειδή το θεωρούν κάτι σημαντικό στη ζωή τους», είπε ο βιολόγος.
«Νομίζω ότι θεωρείται επιθετικότητα επειδή προκαλεί ζημιά, αλλά δεν νομίζω ότι μπορούμε να πούμε ότι το κίνητρο είναι απαραίτητα επιθετικό», είπε στο NBC News, η Monika Wieland Shields, διευθύντρια του Orca Behavior Institute, ενός μη κερδοσκοπικού ερευνητικού οργανισμού που εδρεύει στην πολιτεία της Ουάσιγκτον.
«Σίγουρα είχαν λόγους να εμπλακούν σε αυτό το είδος συμπεριφοράς. Υπάρχουν μέρη όπου φάλαινες όρκες πυροβολούνται από ψαράδες. Παρακολούθησαν μέλη της οικογένειας να οδηγούνται από τις ομάδες τους σε αιχμαλωσία στις δεκαετίες του ’60 και του ’70. Αν κάτι επρόκειτο να παρακινήσει την άμεση επιθετικότητα, θα πίστευα ότι κάτι τέτοιο θα το είχε κάνει», είπε.
Η Monika Wieland Shields ανέφερε επίσης ότι η συμπεριφορά αυτών των φαλαινών στα ανοιχτά της Ιβηρικής ακτής μπορεί να είναι προσωρινή.
«Αυτό μοιάζει με το ίδιο πράγμα, όπου μια φάλαινα έπαιζε με ένα πηδάλιο και είπε: “Ε, αυτό είναι ένα διασκεδαστικό παιχνίδι. Θέλετε να το δοκιμάσετε;” Και είναι η τρέχουσα μόδα για αυτόν τον πληθυσμό όρκας», κατέληξε.