Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου ακολουθεί την λογική του ‘Πανεπιστημιακού δικτύου’ και αποτελείται από ένα σύστημα ακαδημαϊκών σχολών και τμημάτων διασκορπισμένων σε έξι νησιά του Αιγαίου πελάγους: Λέσβο, Χίο, Σάμο, Ρόδο, Σύρο, και Λήμνο. Το Πανεπιστήμιο είναι η συνέχεια του οράματος του διάσημου μαθηματικού Κωσταντίνου Καραθεοδωρή για την εδραίωση ενός ακαδημαϊκού κέντρου στη νησιωτική Ελλάδα. Οι προκλήσεις της ακαδημαϊκής και διοικητικής αποκέντρωσης έχουν οδηγήσει σε νέες προσεγγίσεις όσον αφορά στις ακαδημαϊκές πρακτικές, και προωθούν τη λογική της συνεργασίας ανάμεσα στην Αιγιακή ακαδημαϊκή κοινότητα.
Διαβάστε το ενημερωτικό φυλλάδιο για τα Τμήματα του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Τα πρώτα χρόνια
Έχοντας μόλις υπογράψει τη συνθήκη ανακωχής του Μούδρου (17/30 Οκτώβρη 1918), η Ελλάδα εξουσιοδοτείται από το Συμβούλιο των τεσσάρων Μεγάλων Δυνάμεων να καταλάβει στρατιωτικά την περιοχή της Σμύρνης, με σκοπό να διατηρηθεί η σταθερότητα και η ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή. Ο τότε καθηγητής του Πανεπιστημίου του Βερολίνου, Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή, ενόψει της οριστικοποίησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας επί της “Ζώνης της Σμύρνης”, προτείνει (20 Οκτωβρίου του 1919) την ίδρυση ενός νέου Πανεπιστημίου με την ονομασία Ιωνικό Πανεπιστήμιο.
Γένεση ενός νέου Πανεπιστημίου
Ο διεθνούς κύρους επιστήμονας θεωρεί ότι η Αθήνα, ως το μοναδικό κέντρο παιδείας του Ελληνισμού, δεν επαρκεί πλέον για τις ανάγκες της χώρας, ιδιαίτερα ως προς το ανατολικό σκέλος. Προτείνει δε τρεις πιθανές έδρες για την ίδρυση ενός νέου Πανεπιστημίου: τη Σμύρνη, τη Θεσσαλονίκη και τη Χίο, με ευάριθμα για το καθένα συνηγορούντα κριτήρια επιλογής. To Ιδρυτικό Διάταγμα του Πανεπιστημίου Σμύρνης εκδίδεται την 1η Δεκεμβρίου του 1920 από την Ύπατη Αρμοστεία της Ελλάδας, για την εδραίωση του Ιονικού Πανεπιστημίου Σμύρνης στη Μικρά Ασία (στη σημερινή πόλη του Ismir, Τουρκία). Επίσημος οργανωτής διορίζεται ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή.
Τα πρώτα σχέδια προβλέπουν ίδρυση Σχολών που θα σχετίζονται με την αξιοποίηση της περιοχής ως νευραλγικού σημείου για τον υπερπόντιο ελληνισμό, ενώ στην τελική πορεία των εργασιών το Πανεπιστήμιο κρίνεται εφάμιλλο των μεγάλων ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων. Παρόλα αυτά δεν μπόρεσε ποτέ να λειτουργήσει λόγω της Μικρασιατικής καταστροφής.
Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου αποτελεί συνέχεια του οράματος του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή. Επανιδρύθηκε το 1984 και είναι ένα από τα νεότερα Πανεπιστήμια στην Ελλάδα. Σήμερα, και πάνω από μία 20ετία μετά, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου διαθέτει 18 Τμήματα και είναι ένα από τα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια στη χώρα. Η διοικητική έδρα του Πανεπιστημίου Αιγαίου βρίσκεται στη Μυτιλήνη, ενώ Σχολές και Τμήματά του λειτουργούν σήμερα στις νησιωτικές πόλεις της Μυτιλήνης, της Χίου, του Καρλοβάσου, της Ρόδου και της Ερμούπολης, συγκροτώντας ένα Πανεπιστήμιο – Δίκτυο που καλύπτει το Αιγαίο.
Κύριο χαρακτηριστικό των τμημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου είναι η ανάπτυξη νέων γνωστικών αντικειμένων, συνήθως διεπιστημονικών, τα οποία ανταποκρίνονται τόσο στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας, όσο και στις απαιτήσεις και προσδοκίες των φοιτητών του για σπουδές υψηλής επιστημονικής αξίας, σε συνδυασμό με άριστες προοπτικές επαγγελματικής ανάδειξης.
Το Τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών
Το Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας (Τ.Ε.Θ.) ιδρύθηκε το 1997 στην πόλη της Μυτιλήνης ως ανεξάρτητο Τμήμα του Πανεπιστημίου Αιγαίου σύμφωνα με το υπ΄ αριθ. 316/4.11.97 Προεδρικό Διάταγμα και σύντομα ενσωματώθηκε στη Σχολή Περιβάλλοντος. Με την Υπουργική Απόφαση υπ’ αριθ. 204754/Ζ1 (ΦΕΚ 5655/17.12.2018) μετονομάστηκε σε Τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών (Τ.Ω.Θ.ΒΕ.) και σύμφωνα με το άρθρο 3 της συγκεκριμένης Υπουργικής Απόφασης, «τα πτυχία που έχουν χορηγηθεί από το Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας είναι ως προς κάθε συνέπεια ισότιμα και αντίστοιχα προς αυτά που χορηγούνται από το Τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών». Η ταύτιση του περιεχομένου του Προγράμματος Σπουδών των περιόδων πριν και μετά τη μετονομασία του Τμήματος αποδεικνύεται από τη συγκριτική ανάγνωση του Οδηγού Σπουδών του ακαδ.έτους 2013-2014 με τον Οδηγό Σπουδών του ακαδ.έτους 2020-2021
Λειτουργώντας στο βορειοανατολικό Αιγαίο, το Τ.Ω.Θ.ΒΕ.είναι το μοναδικό Τμήμα στην Ελλάδα που προσφέρει προπτυχιακούς τίτλους σπουδών στο ευρύ αντικείμενο της Ωκεανογραφίας. Σήμερα, το Τ.Ω.Θ.ΒΕ. βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της θαλάσσιας έρευνας στην Ελλάδα, μέσω της παρατήρησης, θεωρίας, μοντελοποίησης και τεχνολογικής πρωτοτυπίας, καθώς επίσης και των συνεργασιών που διατηρεί με πρωτοπόρα σε ελληνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα που ασχολούνται με τη θαλάσσια έρευνα.