Του Θανάση Χειμωνά
Τα ονόματα Λία Τόμας και Έμιλι Μπρίτζες πιθανώς δεν σας λένε πολλά. Κι όμως πρόκειται για δύο ανερχόμενες αθλήτριες σε κολύμβηση και ποδηλασία αντίστοιχα. Η πρώτη διαθέτει τον καλύτερο φετινό χρόνο στις 500 γιάρδες ελεύθερης κολύμβησης στις ΗΠΑ. H δεύτερη παρουσιαζόταν ως ένα από τα μεγάλα φαβορί για το φετινό βρετανικό πρωτάθλημα Omnium. Η Λία και η Έμιλι έχουν και ένα άλλο κοινό μεταξύ τους: Και οι δύο γεννήθηκαν άνδρες και οι δύο αποφάσισαν, σχετικά πρόσφατα, να αυτοπροδιοριστούν ως γυναίκες. Ωστόσο, η μοίρα τους υπήρξε διαφορετική. Ενώ η Τόμας σάρωσε στο φετινό αμερικανικό κολλεγιακό πρωτάθλημα, στην Μπρίτζες δεν έχει επιτραπεί καν να κατέβει σε αγώνες ως γυναίκα. Είναι προφανές πως ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία αντιμετωπίζουν με τελείως διαφορετικό τρόπο ένα ιδιαιτέρως περίπλοκο ζήτημα.
Τον χορό βέβαια είχε ξεκινήσει η Λόρελ Χάμπαρντ, μια νεοζηλανδη αρσιβαρίστρια που κατάφερε παρά τις (πολλές) αντιδράσεις να συμμετάσχει στους πρόσφατους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο. Η 43χρονη και με μετριότατες επιδόσεις όταν αγωνιζόταν ως άντρας, Χάμπαρντ, έθετε σοβαρότατη υποψηφιότητα για το χρυσό μετάλλιο στα 87 κιλά στο αρασέ. Τελικά δεν κατάφερε να σηκώσει κανένα βάρος, τερμάτισε τελευταία και λίγο μετά ανακοίνωσε πως θα αποσυρθεί από την ενεργό δράση.
Να προσθέσουμε εδώ πως καμία από τις τρεις παραπάνω δεν έχει πραγματοποιήσει επέμβαση αλλαγής φύλου. Απλώς δήλωσαν γυναίκες και το μόνο που έκαναν στη συνέχεια ήταν να μειώσουν, μέσω συγκεκριμένων θεραπειών, το επίπεδο της τεστοστερόνης τους. Φυσικά, το γεγονός, πως γεννήθηκαν άνδρες και εξακολουθούν να διαθέτουν την ανδρική σωματοδομή τους χαρίζει ένα τεράστιο πλεονέκτημα απέναντι στις συναθλήτριές τους
Πρόκειται για ένα πραγματικά δισεπίλυτο πρόβλημα. Από τη μια μεριά οι υποστηρικτές της (θεμιτότατης) άποψης ότι καθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να αυτοπροσδιορίζεται σε όλα τα επίπεδα σε ό,τι αφορά το φύλο του. Από την άλλη, όλοι εκείνοι που (κατά τη γνώμη μας) λένε το αυτονόητο: Στον αθλητισμό δεν υπάρχει αυτοπροσδιορισμός. Όπως δε γινέται ένας εικοσαρης να αποφασίσει πως είναι οκτάχρονο και να αγωνιστεί με τους παμπαίδες, όπως δεν επιτρέπεται σε έναν Βραζιλιάνο να δηλώσει Μαλγάσιος και να φορέσει τη φανέλα της εθνικής Μαδαγασκάρης (άλλο αν στην όμορφη χώρα μας Αργεντινοί και Γιουγκοσλάβοι έπαιζαν μπάλα και μπάσκετ αντίστοιχα ως Έλληνες) έτσι και κάποιος που γεννηθηκε άνδρας δεν δικαιούται να ανταγωνίζεται γυναικές. Εδώ θα μου πείτε είναι σωστό να αποκλείσουμε αυτούς τους ανθρώπους από τον αθλητισμό σε υψηλό επίπεδο; Είναι δυνατόν να απαγορεύεται σε κάποιον/α να κάνει πρωταθλητισμό λόγω του σεξουαλικού του προσανατολισμού; Προφανώς και όχι. Ορισμένοι έχουν μιλήσει για τη δημιουργία ειδικής κατηγορίας στην οποία και θα μπορούν να αγωνίζονται οι διεμφυλικοί. Δεν είμαι σίγουρος. Μια τέτοια λογική θα αποτελούσε μια μορφή γκετοποίησης ενώ θα δημιουργούσε και πρακτικά προβλήματα σχετικά με το αν οι αθλητές θα χωρίζονταν σε κατηγορίες ή όχι. Ίσως θα οφείλαμε να επιστρέψουμε στο καθεστώς που είχε υιοθετήσει η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή μέχρι πριν λίγα χρόνια: Για να μπορέσει ένα άτομο που γεννήθηκε άνδρας να αγωνιστεί σε αγώνες γυναικών (το αντίθετο είναι εξαιρετικά σπάνιο και ο καθένας μπορεί να καταλάβει γιατί…) θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει την επέμβαση της αλλαγής του φύλου του. Με αυτόν τον τρόπο τουλάχιστον θα αποκλείσουμε αρκετούς καιροσκόπους οι οποίοι, εκμεταλευόμενοι την ευαισθησία του κόσμου σε ένα πολύ λεπτό ζήτημα, θα επιδιώξουν έναν εύκολο τρόπο να κερδίσουν δόξα και χρήμα.