Η Ελλάδα έχει τον υψηλότερο ρυθμό ναυλώσεων θαλαμηγών μήκους άνω των 20 μέτρων σε σύγκριση με όλους τους υπόλοιπους προορισμούς διεθνώς για το καλοκαίρι του 2022.
Αυτό ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο κ. Γιώργος Βερνίκος, μιλώντας στο 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Yachting. Σύμφωνα με τον κ. Βερνίκο η Ελλάδα έχει αναδειχθεί σε παγκόσμια πρωταθλήτρια και τόσο το 2020, όσο και το 2021, παρέμεινε ο νούμερο ένα προορισμός για ναυλώσεις σκαφών παγκόσμια. Ο παγκόσμιος στόλος επαγγελματικών σκαφών αναψυχής με πλήρωμα αυξήθηκε το 2021 κατά 11% και σήμερα στο Yachtfolio -την πιο σημαντική πλατφόρμα για επαγγελματικά σκάφη- είναι εγγεγραμμένα 1.878 σκάφη, εκ των οποίων ένας μεγάλος αριθμός ναυλώνονται στις ελληνικές θάλασσες.
Επίσης, η χώρα μας αποτέλεσε και τον πιο δημοφιλή προορισμό για τα superyachts. Το 2021 διατήρησε την πρώτη θέση στο γιώτινγκ στη Μεσόγειο, εξασφαλίζοντας το 24% της αγοράς, με τη Γαλλία ν’ ακολουθεί με 19% και την Ιταλία με 17%.
Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι υπάρχουν 170.000 σκάφη αναψυχής όλων των μεγεθών. Από αυτά, τα επαγγελματικά σκάφη ανέρχονται σε 6.500, εκ των οποίων 70% είναι ιστιοφόρα και 30% είναι μηχανοκίνητα. Περίπου 200 με 300 ελληνικά επαγγελματικά σκάφη αναμένεται να προστίθενται κάθε χρόνο στον ελληνικό στόλο.
Το 1980 υπήρχαν 1.534 superyachts (πάνω από 30 μέτρα) και το 2021 ο αριθμός τους αυξήθηκε σε 11.713, εκ των οποίων τα 9.863 είναι motor yachts και τα 1.850 sailing yachts. Τα σκάφη πάνω από 40 μέτρα σ’ όλο τον κόσμο είναι 4.795, εκ των οποίων τα 407 ανήκουν σε πολίτες των ΗΠΑ, 168 σε Ρώσους και 107 σε Έλληνες. Το 2021 ήταν χρονιά ρεκόρ πώλησης mega yachts, ενώ η αγορά αναμένεται να επεκταθεί με ετήσιο ρυθμό 5,2% από το 2021 ως το 2028. Η δυναμική των superyachts απεικονίζεται στο γεγονός ότι το 2021 υπήρξαν 1.140 πωλήσεις μεταχειρισμένων και καινούργιων σκαφών. Οι πωλήσεις θαλαμηγών με μήκος άνω των 30 μέτρων αυξήθηκαν κατά 77% σε σχέση με το 2020, στις 877 θαλαμηγούς. Τα γνωστά ναυπηγεία έχουν πολλαπλές παραγγελίες και παραδόσεις μέχρι το 2025-2026.
Ο κ. Βερνίκος κατά τη διάρκεια της ομιλίας του προσδιόρισε και τις προτεραιότητες που πρέπει να ιεραρχηθούν για τη στήριξη του γιώτινγκ. Ειδικότερα τόνισε ότι η
ανάγκη εκσυγχρονισμού του θεσμικού πλαισίου του θαλάσσιου τουρισμού είναι επιτακτική, θέτοντας τις προτεραιότητες ως εξής: Μείωση της γραφειοκρατίας, Αύξηση του ανταγωνισμού των επαγγελματικών σκαφών ελληνικών πλοιοκτητικών συμφερόντων, Περιορισμός των παράνομων ναυλώσεων και των αθέμιτων απαιτήσεων συμφερόντων που έχουν συνηθίσει στην παρανομία, και Εμπλουτισμός του θαλάσσιου τουρισμού. Ενδεικτικά για τον εμπλουτισμό του θαλάσσιου τουρισμού αναφέρεται ο ναυταθλητισμός, οι καταδυτικές και αλιευτικές δραστηριότητες, τα θαλάσσια αξιοθέατα, τα γεύματα γαστρονομικής ποιότητας, με έμφαση στην ολική ποιότητα, την ασφάλεια και την περιβαλλοντική ευαισθησία.
Σύμφωνα με τον κ. Βερνίκο είναι απαραίτητη η δημιουργία έξυπνων και ευέλικτων ρυθμίσεων για την ενθάρρυνση και την προώθηση ελαφρών και πλωτών στοιχείων για δημιουργία θέσεων ελλιμενισμού με άμεση λειτουργία παράλληλα με τη γενικότερη χωροθέτηση, που απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα για την υλοποίησή τους.
Σε σχέση με το νομοσχέδιο, που προωθεί το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, με τίτλο «Εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου για τη δραστηριοποίηση των πλοίων αναψυχής και των τουριστικών ημερόπλοιων, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου των επαγγελματικών πλοίων αναψυχής και άλλες διατάξεις», υπογράμμισε ότι προσπαθεί να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση με σειρά άρθρων. Και συνέχισε: «Σίγουρα γίνεται προσπάθεια για την άρση αναχρονιστικών περιορισμών και την εφαρμογή ψηφιακών εργαλείων. Εντοπίζω όμως ότι το άρθρο 8, που αναφέρεται σε εκμετάλλευση επαγγελματικών πλοίων αναψυχής με δίκαιο μη ευρωπαϊκής χώρας, δημιουργεί ένα είδος fast track για τη ναύλωση θαλαμηγών με εξεχώρια σημαία, που να μπορούν να ναυλώνονται για 21 μέρες και παρά την προσπάθεια κάποιου ελέγχου, στην πραγματικότητα αποτελεί πολιτικό λάθος. Άλλωστε, όλα τα σκάφη με ελληνική, ευρωπαϊκή ή εξεχώρια σημαία πάνω από 35 μέτρα μπορούν να ναυλώνονται νόμιμα στη χώρα μας και ήδη πάνω από 234 σκάφη έχουν ολοκληρώσει τη σχετική νόμιμη διαδικασία. Η διάταξη αυτή είναι ακόμα πιο ακατανόητη, όταν στη χώρα μας σήμερα έχουμε έλλειμμα υποδομών και θέσεων ελλιμενισμού και θα έπρεπε να ενθαρρύνονται οι μόνιμοι ελλιμενισμοί ιδιωτικών σκαφών αναψυχής ανεξαρτήτως σημαίας και σαφώς να ενθαρρύνονται στα ελληνικά χωρικά ύδατα τα ελληνικά πλοιοκτητικά συμφέροντα, ιδιωτικά και επαγγελματικά».
Επίσης, σημείωσε ότι η χώρα μας πρέπει να πρωτοστατεί για την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στη Μεσόγειο, προσπαθώντας να υιοθετηθούν κοινοί κανόνες φορολογίας, τελωνειακών δασμών, συνθηκών εργασίας, ασφάλειας και περιβαλλοντικής προστασίας. Μόνο έτσι μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός των ελληνικών πλοιοκτητικών συμφερόντων στις ελληνικές θάλασσες και το νησιωτικό αρχιπέλαγος, που σε κάθε περίπτωση θεωρείται το κορυφαίο στον κόσμο.
Η Ελλάδα, με έντονη ναυτική παράδοση, ήπιες καιρικές συνθήκες, μεγάλο μήκος ακτογραμμής, πλήθος νησιών, καθαρές και ασφαλείς για τους ναυτιλομένους θάλασσες, προσελκύει τουρίστες υψηλού εισοδηματικού επιπέδου. Κατά τον κ. Βερνίκο είναι σημαντική η αναβάθμιση του παραλιακού μετώπου της Αττικής, ο εξορθολογισμός του θεσμικού πλαισίου ίδρυσης και λειτουργίας των τουριστικών λιμένων, η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών διαχείρισης μαρινών, η παροχή κινήτρων για την αύξηση των μόνιμα ελλιμενιζόμενων σκαφών στη χώρα μας, η αναδιάρθρωση λειτουργίας και εποπτείας των Λιμενικών και Δημοτικών Ταμείων σε εθνικό επίπεδο, η κάλυψη νομοθετικών κενών σε σχέση με τα εγκαταλειμμένα σκάφη και ναυάγια και η εφαρμογή του εθνικού σχεδίου ανάπτυξης του ελληνικού θαλάσσιου τουρισμού.
Η ελληνική ακτογραμμή είναι 16.000 χλμ., με 130.000 τ.χ. προστατευμένες θαλάσσιες περιοχές, 427 νησιά και 3.000 βραχονησίδες. Το εθνικό λιμενικό σύστημα της χώρας περιλαμβάνει 12 μεγάλους λιμένες, 39 Λιμενικά Ταμεία, 32 Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία, ένα Νομαρχιακό Λιμενικό Ταμείο και 1.250 περιφερειακούς λιμένες, μαρίνες, αλιευτικά καταφύγια και λιμενίσκους. Υπάρχουν 59 χωροθετημένοι τουριστικοί λιμένες δυναμικότητας 14.800 θέσεων ελλιμενισμού. 22 μαρίνες της Ένωσης Μαρινών διαθέτουν 8.300 θέσεις ελλιμενισμού. Επιπλέον υπάρχουν 4.872 θέσεις διαχείμανσης. Στο χαρτοφυλάκιο του ΤΑΙΠΕΔ βρίσκονται προς αξιοποίηση 7 τουριστικοί λιμένες.
Τον Μάϊο του 2020 υπογράφηκε η σύμβαση παραχώρησης του δικαιώματος χρήσης και εκμετάλλευσης της μαρίνας Αλίμου για σαράντα χρόνια έναντι τιμήματος 57,5 εκατ. ευρώ. Το Νοέμβριο του 2021 υπογράφτηκε η παραχώρηση χερσαίας και θαλάσσιας ζώνης της μαρίνας Ναυπλίου για 210 σκάφη και τον Ιανουάριο του 2022 ξεκίνησε στο Νυδρί της Λευκάδας η κατασκευή του νέου καταφυγίου τουριστικών σκαφών. Η Περιφέρεια Αττικής προγραμματίζει θέσεις ελλιμενισμού στην Αγία Μαρίνα Κορωπίου καθώς και στην ανατολική ακτή της Αττικής. Ποσό 130.000.000 ευρώ προβλέπεται να διατεθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης για έργα σε τουριστικούς λιμένες. Η κυριότερη μαρίνα είναι η μαρίνα ΛΑΜΔΑ ΦΛΟΙΣΒΟΣ ΜΑΡΙΝΑ με κύκλο εργασιών 15.750.000 ευρώ, η οποία με θυγατρική της συμμετέχει και στην ανάπλαση της μαρίνας του Αγίου Κοσμά. Ο κύκλος εργασιών των τουριστικών λιμένων ήταν 55.000.000 ευρώ το 2017, 70.000.000 ευρώ το 2019, 58.000.000 ευρώ το 2020 και 80.000.000 ευρώ το 2021.
Ενδιαφέρουσες μελέτες για το θαλάσσιο τουρισμό έχουν δημοσιεύσει το ΝΕΕ, το ΙΝΣΕΤΕ, η ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ, η ICAP και η ΕΜΑΕ.
Σύμφωνα με έκθεση της ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ, υπάρχουν χωροθετημένες και μη κατασκευασμένες θέσεις ελλιμενισμού στη χώρα μας. Μόνο το 30% απ’ αυτές θα μπορούσαν να δημιουργήσουν 5.164 νέες θέσεις ελλιμενισμού σκαφών μέσα σε 10 χρόνια, προσφέροντας 602.000.000 ευρώ το χρόνο και συντηρώντας 8.400 θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΝΕΕ για κάθε 100 θέσεις ελλιμενισμού δημιουργούνται 4,4 άμεσες θέσεις εργασίας και 100 έμμεσες. Σύμφωνα με την INCOMNIA, σε όλη την Ευρώπη λειτουργούν περίπου 4.500 μαρίνες, διαθέτοντας συνολικά 1.750.000 θέσεις ελλιμενισμού και εξυπηρετώντας περίπου 6.000.000 σκάφη. Στη Μεσόγειο λειτουργούν πάνω από 1.200 μαρίνες. Στη Γαλλία υπάρχουν 196.000 αγκυροβόλια, στην Ιταλία 172.000 και την Ισπανία 130.000 αγκυροβόλια.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2018 ο θαλάσσιος τουρισμός εν γένει είχε κύκλο εργασιών 231 δις. ευρώ και έδινε δουλειά σε 2,8 εκατ. ανθρώπους. Ο αριθμός των σκαφών αναψυχής παγκοσμίως υπολογίζεται σε 30 εκατ., εκ των οποίων το 90% είναι σκάφη μέχρι 8 μέτρα. 6 εκατ. υπολογίζεται ότι είναι τα σκάφη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και 48 εκατ. ευρωπαίοι συμμετέχουν τακτικά σε δραστηριότητες που συσχετίζονται με τα σκάφη.